برای تشریح فرآیند واردات بهتر است اول از همه با تعریف کلی آن آشنا شویم.
واردات به فرآیند ورود کالا از سایر کشورها به کشور مقصد به منظور تامین نیاز بازار داخلی به عنوان مواد اولیه تولید یا کالای مصرفی نهایی می باشد.
برای شروع فعالیت بازاریابی داخلی و واردات کالا به صورت اصولی پیشنهاد می شود در نخستین گام دانش خود را در این زمینه ارتقا دهید. بدین منظور مطالعه کتاب های مرتبط با بازاریابی، امور گمرکی و ترخیص کالا، قوانین و مقررات صادرات و واردات کالا و اصول و چارچوب حقوقی قراردادهای بین المللی بازرگانی توصیه می شود. انجام مراحل واردات و فروش کالا در بازارهای داخلی از ظرایف و حساسیت های خاصی برخوردار است، که عدم توجه به آنها ممکن است سرمایه گذاری های انسانی و مالی را در این خصوص به هدر دهد. واردات مانند هر کار تجاری دیگر نیازمند آینده نگری ، برنامه ریزی، آشنایی با روش های علمی، تحرک لازم و جلب اعتماد خریداران خارجی است.
با توجه به اینکه سیاست های دولت در سال های اخیر الگوی واردات ایران از واردات کالاهای نهایی به واردات مواد اولیه و برخی کالاهای اساسی به منظور تامین بازار داخل تغییر پیدا کرده است. برای واردات کالا باید به موارد زیر توجه فرمایید.
- محصول شما چه نیازهایی را در بازار داخلی برآورده می‌کند؟
- آیا شرکت شما باید محصول بازار داخلی خود را برای فروش در خارج از کشور تغییر دهد یا یک محصول جدید را برای بازار خارجی تولید کند؟ چه ویژگی‌های خاصی از قبیل طراحی ، رنگ ، اندازه ، بسته‌بندی ، نام تجاری ، برچسب‌ها و ضمانت نامه ، باید اصلاح شود؟
- تفاوت‌های زبانی یا فرهنگی تا چه اندازه مهم هستند؟
- چه تنظیمات یا خدمات خاصی برای اجرای استراتژی فروش شما در محیط کسب و کار بازار ضروری است؟
بعد از پاسخ به همه ی این سوالات نوبت به پیدا کردن یک تامین کننده ی مناسب می رسد. بعد از پیدا کردن تامین کننده ی مناسب و انجام مذاکرات لازم فرآیند بستن قرارداد به نحوی که تحریم ها نتواند مانع از خرید کالا توسط شما شود همچنین انجام امور ترانشیپی، ترانزیتی، امور گمرکی و فرآیند ترخیض کالا پیچیدگی های خاص خود را دارد که برای بسیاری از تجار و تولید کننده ها انجام صرف وقت برای چنین اموری علاوه بر انرژی و زمانی که صرف آموزش، آزمون و خطا جهت یادگیری بسیار هزینه بر بوده لذا بهتر است با توجه به محصول انتخابی بقیه امور را به یک شرکت بازرگانی که با تامین کنندگان مختلف بین المللی در ارتباط بوده، تجربه و آشنایی لازم را جهت انجام امور مربوط به واردات کالا و سایر موارد را داراست وارد مذاکره شد.
شرکت شایگان تجارت آسو آماده ی همکاری با شما جهت واردات کالا از پیدا کردن تامین کننده ی مناسب تا تحویل کالا در محل شما می باشد.
در ادامه با انواع مختلف واردات و برخی از مراحل آن آشنا می شویم:
- واردات قطعی
- واردات موقت
- كالای مرجوعی
- ترانزیت (داخلی و خارجی)
واردات قطعی
واردات قطعی خود دارای انواع روشها می باشد كه اهم آن عبارتند از :
- واردات از محل ارز خریداری شده از سیستم بانكی جهت گشایش اعتبار
- واردات کالا با ارز آزاد جهت گشایش اعتبار
- واردات در مقابل صادرات از محل پروانه صادراتی به نام شخص صادركننده (غیرقابل واگذاری)
- واردات در مقابل صادرات به كشورهای آسیای میانه و آفریقا با ارائه پروانه صادراتی به نام شخص صادركننده یا به نام دیگری با واگذاری رسمی (حق واگذاری به غیر برای یكبار وجود دارد.)
- واردات بصورت بدون انتقال ارز از محل سرمایه گذاری خارجی پس از تائید سازمان سرمایه گذاری (وزارت امور اقتصادی و دارائی)
- واردات به صورت بدون انتقال ارز از محل فهرست اقلام مجاز اعلام شده.
- واردات به صورت بدون انتقال ارز از محل مصوبات كمیسیون ? نفره مستقر در وزارت بازرگانی
تشریفات ثبت سفارش واردات كالا :
ارائه مدارك موردنیاز برای ثبت سفارش كالا شامل كارت بازرگانی معتبر، كارت عضویت وزارت بازرگانی، اوراق ثبت سفارش به امضاء متقاضی، اخذ مجوزهای قانونی لازم براساس كتاب مقررات صادرات و واردات، اصل پروفرما و كپی آن، رعایت دستورالعمل های مربوط به صدور اصلاحیه و تمدید و ابطال ثبت سفارشات در صورت لزوم
نحوه گردش كار اجرائی ثبت سفارش :
- اقدام متقاضی به ثبت نام و عضویت در بانك اطلاعاتی وزارت بازرگانی از طریق تكمیل فرم ثبت نام ، ارائه مدارك موردنیاز و دریافت كارت عضویت
- ارائه اسناد ثبت سفارش به مسئول مربوطه در معاونت بازرگانی خارجی جهت كنترل مدارك
- بررسی كارشناسی مدارك و بررسی شرایط ورود كالاهای مورد تقاضا و انطباق مدارك ارائه شده با دستورالعمل های موجود و مقررات مربوطه و بررسی تعرفه كالا براساس سیستم H.S
تائید مراتب در ظهر اوراق ثبت سفارش برای پرونده های كامل پس از بررسی موارد زیر :
- كنترل و تنظیم اسناد جهت مهر و شماره 8 رقمی
- بررسی نوع معامله ثبت سفارش و انطباق جهت مهر مربوطه
- درج مهر در اوراق ثبت سفارش و اصل پروفرم
- محاسبه كارمزد و صدور فیش معادل مبلغ ارزش ریالی كالا
- تحویل اوراق ثبت سفارش و پروفرم و سایر اسناد به متقاضی
واردات موقت:
ورود موقت نوع دیگری از واردات است و معنای آن اینست كه گاهی بعضی از كالاها به منظور معینی موقتاً به كشور وارد می شوند و پس از مدتی كه منظور فوق تامین شد از كشور خارج می گردند.
مانند :
- كالاهای خارجی كه جهت شركت در نمایشگاههای بین المللی وارد می شوند.
- كالاهایی كه برای تعمیر و تكمیل وارد می شوند.
- دستگاههای فیلمبرداری و عكسبرداری هوائی و مطالعات علمی یا فنی و غیره
- وسائط نقلیه و محفظه های مخصوص حمل كالا
- كالاهایی كه طبق قراردادهای گمركی بین المللی بطور موقت وارد می شوند.
كالاهای مرجوعی :
كالاهایی هستند كه وارد كشور شده و بنا به دلایلی به خارج از كشور برگردانده می شوند. كالاهای مرجوعی در اصل جزء واردات غیرقطعی و موقت طبقه بندی می شوند.
ترانزیت (داخلی و خارجی) :
- ترانزیت خارجی عبارت از این است كه كالای خارجی به منظور عبور از خاك ایران از یك نقطه مرزی كشور وارد و از نقطه مرزی دیگر خارج شود. این نوع كالاها جزء واردات و صادرات قطعی محسوب نمی شوند.
- ترانزیت داخلی عبارت از آن است كه كالای گمرك نشده از گمركخانه مجاز به گمركخانه دیگری حمل و نقل شود مثلاً حمل كالا از یك گمرك مرزی یا داخل كشور به گمرك دیگری در داخل كشور.
روش های پرداخت در معاملات بازرگانی :
این روشها به دو گروه عمـده تقسیم مـی شود :
- روشهائی كه ریسك فروشنده زیاد ولی ریسك خریدار كم است.
- روشهایی كه ریسك خریدار زیاد ولی ریسك فروشنده كم است.
در روش اول معمولاً فروشنده كالا را ارسال می نماید و سپس وجه آن را از خریدار دریافت می كند ولی در روش دوم فروشنده وجه كالا را قبل از ارسال كالا از خریدار دریافت می نماید.
در حال حاضر متداولترین و مهمترین شیوه پرداخت در معاملات بازرگانی شیوه اعتبارات اسنادی است كه دارای مقررات خاصی می باشد كه به مقررات متحدالشكل اعتبارات اسنادی (UCP- 500 ) معروف است.
تعریف اعتبارات اسنادی : تعهدی است كه بانك گشایش كننده اعتبار برعهده می گیرد تا در قبال اخذ اسناد معینی كه مورد درخواست متقاضی اعتبار است مطالبات ذینفع اعتبار یا فروشنده را بپردازد. این پرداخت یا از طریق برات ارزی (B/E ) و یا از طریق اعتبارنامه (L/C ) صورت می گیرد.
- برات ارزی B/E توسط صادركننده یا فروشنده نوشته شده و از طریق بانك ذینفع ارسال می شود و توسط خریدار یا واردكننده قبول نویسـی مـی شود و صـادركننده مـی تواند با ارائه این سند به بانك خود بلافاصله مبلغ آن را دریافت كند این برات قابل معامله است.
- اعتبارنامه L/C فرم قراردادی است كه به موجب آن بانك بازكننده اعتبار بنا به درخواست خریدار یا واردكننده بانك دیگری را كه بانك كارگزار نام دارد مجاز می دارد كه اگر فروشنده اسناد حمل كالای مورد معامله را تسلیم نماید آن بانك حداكثر میزان اعتبار را پرداخت نماید. بانك كارگزار سپس این اسناد را برای بانك خریدار ارسال می كند. اعتبارنامه برخلاف برات قابل معامله نیست.
گروه بندی کالاهای وارداتی
گروه اول کالاهای اساسی: شامل محصولاتی که کشور به آن نیاز ضروری دارد و واردات آن ها لازم است. مانند گندم، روغن، حبوبات. به این دسته از محصولات ارز بانکی تعلق نمی گیرد.
گروه دوم مواد اولیه کالا: شامل محصولاتی که با هدف تامین نیاز های کارخانه و کارگاه های تولیدی وارد کشور می شود. به این دسته از کالا ها ارز نیمایی تعلق خواهد گرفت.
گروه سوم کالاهای مصرفی: این دسته از محصولات در ایران تولید نمی شوند اما کشور به آن نیاز دارد.
گروه چهارم کالاهای ممنوعه: ورود این دسته از کالاها غیرقانونی بوده و به آن ها ارزی تعلق نخواهد گرفت.
اولویت های دهگانه کالاهای وارداتی
کالاهای وارداتی به ده اولویت تقسیم بندی شده اند که سه اولویت آن مواد غذایی، دارو و محصولات کشاورزی است.
بانک مرکزی بر اساس بخشنامه ای که با هماهنگی وزارت صنعت صادر کرده است تنها نسبت به پنج گروه اول تعهد ارزی 1226 تومانی دارد و پنج گروه بعدی باید از ارز متقاضی (ارزی است که متقاضی واردات کالا باید داشته باشد و دولت در ازای آن هیچ گونه مسئولیتی ندارد) استفاده کنند.
اولویت اول
کالاهای اساسی نظیر گوشت قرمز، گوشت مرغ، گوسفند زنده، جو، گندم، ذرت، دانه سویا، کنجاله، روغن خام، شکرخام، شیرخشک صنعتی و ...
اولویت دوم
کالاهایی نظیر داروهای ساخته شده، مواد اولیه دارو و تجهیزات پزشکی که در داخل کشور تولید نمی شوند.
اولویت سوم
شامل حیوانات زنده مانند گاو شیری، جوجه یک روزه، جوجه یک روزه تخم گذار، SPF برای تهیه واکسن، کود، دانه کتان، سموم و ...
اولویت چهارم
شامل کالاهایی نظیر کائوچو، لاستیک کامیون، پنبه، الیاف مصنوعی، آلیاژها، قطعات منفصله، ماشین آلات راهسازی، گرانول و ...
اولویت پنجم
شامل رزین ها، روان کننده ها، کربنات منیزیم، سنگ منیزیم، زغال سنگ، گازهای کمیاب، سولفات ها، ماشین آلات چاپ، تراکتور و ...
اولویت ششم
شامل کالاهایی نظیر نشاسته، روغن زیتون، روغن جلا، لاکتوز، گلوکز، کربنات ها، میلگرد، ماشین آلات راهسازی، روغن های صنعتی
اولویت هفتم
توتون، تنباکو، اتصالات زانویی، دوربین عکاسی و ...
اولویت هشتم
انواع عصاره ها، لامپ ها، ریش تراش ها، ماشین آلات خاکبرداری، یخجال فریزر، لاستیک سواری، ماشین رختشویی، ماشین ظرفشویی و ...
اولویت نهم
شامل تخم پرندگان، ادویه جات، کاغذ، سیگار و ...
اولویت دهم
سایر حیوانات زنده مانند مرغ، خروس، اسب، گوشت پرندگان، کاغذ دیواری، موبایل، خودرو سواری، سیگار برگ، کیف، چمدان، لباس و...